Τα υπερηχογραφήματα αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της προγεννητικής φροντίδας. Πόσα όμως γνωρίζετε γι αυτά και τι μπορούν πράγματι να σας αποκαλύψουν ;
Ένα υπερηχογράφημα εκτός των άλλων σας δίνει και τη δυνατότητα να “κρυφοκοιτάξετε” το αναπτυσσόμενο μωρό σας μέσα στη μήτρα.
Σύμφωνα με το μαιευτήρα και διευθυντή της διαγνωστικής κλινικής του νοσοκομείου του Nottingham, Dr David Lew η εικόνα του εμβρύου που κινείται μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην ψυχολογία των γονιών.
Αυτή βέβαια δεν είναι η μοναδική χρήση των υπερηχογραφημάτων, αφού προσφέρουν στους γιατρούς σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ανάπτυξη του εμβρύου και τη δυνατότητα διάγνωσης τυχόν προβλημάτων. Στις παραγράφους που ακολουθούν θα διαβάσετε όλα όσα θα θέλατε να γνωρίζετε για τα υπερηχογραφήματα και την χρησιμότητά τους, πότε πρέπει να τα κάνετε και γιατί…
Πώς λειτουργούν
Τα υπερηχογραφήματα σας προσφέρουν, καταρχήν, μία δισδιάστατη εικόνα του εμβρύου. Αυτό γίνεται ως εξής: Ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας στέλνονται στο εσωτερικό της κοιλιάς της εγκύου, με τη βοήθεια ενός μηχανήματος που ονομάζεται ηχοβολέας. Στη συνέχεια τα κύματα αυτά αντανακλώνται στους ιστούς και μεταφράζονται από τον υπολογιστή σε εικόνα.
Πρώτο υπερηχογράφημα
(Συνήθως μεταξύ 6ης και 8ης εβδομάδας)
Το υπερηχογράφημα αυτό γίνεται κατά κανόνα σε όλες τις εγκύους, κυρίοτερα δε όταν υπάρχει ιστορικό αποβολών, σε περιπτώσεις γυναικών που υποφέρουν από κολπική αιμμοραγία ή πόνο ή έχουν υποβληθεί σε θεραπεία γονιμότητας. Σκοπός του είναι να εκτιμήσει τη θέση του εμβρύου και να διαγνώσει μια ενδεχόμενη εξωμήτριο κύηση. Αν το υπερηχογράφημα γίνει από πολύ νωρίς μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί κολπικός αισθητήρας, καθώς τα συνηθισμένα μηχανήματα ενδέχεται να μη μπορούν αν εντοπίσουν το έμβρυο. Η διαδικασία αυτή συνίσταται στην τοποθέτηση ενός ηχοβολέα ή αισθητήρα στον κόλπο της εγκύου – δεν υπάρχει ωστόσο ο παραμικρός κίνδυνος αποβολής, γιατί δεν ακουμπά καθόλου στον τράχηλο.
Δεύτερο υπερηχογράφημα
(Συνήθως μεταξύ 11ης και 16ης εβδομάδας)
Το υπερηχογράφημα αυτό γίνεται για να διαπιστωθεί σε ποιό ακριβώς στάδιο της εγκυμοσύνης βρίσκεστε – για να χρονολογήσει, με άλλα λόγια, την κύηση. Δεν διαρκεί παραπάνω από 10 λεπτά και στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται εξωτερικά, με την τοποθέτηση ενός ηχοβολέα στην κοιλιά της εγκύου, η οποία έχει προηγουμένως αλειφθεί με ειδικό ζελέ. Προκειμένου να έχετε καθαρότερη εικόνα θα πρέπει η ουροδόχος κύστη να είναι γεμάτη, οπότε θα σας ζητηθεί να πιείτε τουλάχιστον ένα λίτρο νερό και να μην πάτε στην τουαλέτα πριν το ραντεβού σας (τα καθαρά ούρα μέσα στην κύστη λειτουργούν σαν μεγενθυτικός φακός που βελτιώνει την εικόνα του εμβρύου). Ο γιατρός θα σας εξηγεί τι βλέπετε και κατά διαστήματα θα “παγώνει” την εικόνα ώστε να κάνει τις απαραίτητες μετρήσεις. Μπορείτε να ζητήσετε και να πάρετε μία φωτογραφία του εμβρύου από το υπερηχογράφημα. Η χρονολόγηση της κύησης έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού οι περισσότεροι προγεννητικοί έλεγχοι είναι απαραίτητο να γίνονται σε ακριβείς ημερομηνίες για να είναι τα αποτελέσματά τους πιό αξιόπιστα.
Τεστ αυχενικής διαφάνειας
(Συνήθως μεταξύ 11ης και 13ης εβδομάδας)
Το ίδιο διάστημα συνήθως μεταξύ 11ης και 13ης εβδομάδας, γίνεται και το τεστ αυχενικής διαφάνειας – υπερηχογράφημα που μετράει τη συσσώρευση υγρού στον αυχένα του εμβρύου και μπορεί να βοηθήσει στην εγκαιρη διάγνωση του συνδρόμου Down και άλλων ανωμαλιών. Η εμφάνιση του συνδρόμου Down είναι πιο συνηθισμένη σε εγκύους άνω των 35 ετών, αν και δεν αποκλείεται ο κίνδυνος σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας. Όλα τα έμβρυα έχουν αυξημένο υγρό στον αυχένα και μόνο οι πραγματικά υψηλές τιμές αποτελού ένδειξη ύπαρξης ανωμαλιών. Το υγρό εξαφανίζεται γύρω στην στη 14η εβδομάδα, συνεπώς μπορεί να μετρηθεί μόνο μεταξύ 11ης και 13ης εβδομάδας. Οι γιατροί, χρησιμοποιώντας το υπερηχογράφημα αυτό σε συνδιασμό με τους αιματολογικούς ελέγχους και την ηλικία της εγκύου, μπορούν να υπολογίσουν τον κίνδυνο εμφάνισης του συνδρόμου Down. Αν η επικινδυνότητα είναι μεγαλύτερη από 1 στα 300, θα συστηθούν στην έγκυο διαγνωστικοί έλεγχοι όπως η αμνιοκέντηση ή η λήψη χοριακής λάχνης, που συνίσταται στη λήψη αμνιακού ύγρού από τον αμνιακό σάκο ή κυττάρων από τον πλακούντα. Ο έλεγχος της αυχενικής διαφάνειας έχει πλέον καταστεί εξέταση ρουτίνας και γίνεται σε όλες τις εγκύους, ανεξάρτητα από την ηλικία τους.
Υπερηχογράφημα των 22 εβδομάδων
(Β – Επιπέδου)
Ευρύτερα γνωστό ως υπερηχογράφημα Β- Επιπέδου, όπου ελέγχεται λεπτομερώς η διάπλαση του εμβρύου. Το υπερηχογράφημα αυτό επίσης γίνεται σε όλες τις εγκύους.
Υπερηχογράφημα των 32 εβδομάδων
(Ντόπλερ)
Στις 32 εβδομάδες γίνεται ένα τελευταίο υπερηχογράφημα, το λεγόμενο “Βιοφυσικό προφίλ – Ντόπλερ”, όπου ελέγχονται τόσο η ανάπτυξη του εμβρύου όσο και οι συνθήκες μέσα στη μήτρα (η ποσότητα του αμνιακού υγρού, η ωριμότητα του πλακούντα, η κυκλοφορία του αίματος στα ομφαλικά αγγεία κ.λ.π.).
Άλλα υπερηχογραφήματα
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να σας συστηθούν και άλλα υπερηχογραφήματα, αν ο γιατρός σας ανησυχεί για παθήσεις όπως ο χαμηλός ελλατωματικός πλακούντας, οπότε το έμβρυο δεν θα αναπτύσεται κανονικά. Αν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρδιακών προβλημάτων μπορεί να χρειαστεί να κάνετε επιπλέον εξετάσεις και υπερηχογραφήματα, ειδικά αν περιμένετε δίδυμα ή τρίδυμα.
Τι γίνεται αν διαπιστωθεί η ύπαρξη προβλήματος
Στην περίπτωση αυτή θα παρεπεμφθείτε σε ειδικό για επαλήθευση των αποτελεσμάτων και συμβουλευτική παρέμβαση. Αν ο γιατρός σας υποπτευθεί σύνδρομο Dawn ή κάποια άλλη χρωμοσωμική πάθηση, θα σας συστήσει να κάνετε τεστ χοριακής λάχνης (όπου αφαιρούνται κύτταρα από τον πλακούντα με τη βοήθεια μιας βελόνας) ή αμνιοκέντηση (όπου λαμβάνεται υγρό από τον αμνιακό σάκο και κατόπιν εξετάζεται για τυχόν ανωμαλίες). Οι εξετάσεις αυτές ενέχουν ένα μικρό ποσοστό κινδύνου, αλλά η τελική επιλογή και απόφαση είναι πάντα δική σας.